Per ils 65

La Quotidiana dils 6 da schaner 2015
Vic Hendry ei morts a Schaffusa
(mc) Mo paucas jamnas suenter la mort da sia cara consorta Zaria ei era la flomma dalla veta dil scribent Vic Hendry sestizzada en siu 95avel onn. Cun sia ovra litterara voluminusa e multifara ha Vic Hendry relaschau passidas marcantas e restontas ella litteratura romontscha. Siu lungatg ei inconfundibels, el sa magari esser genuins e pulpius en ses emprems romans, denton era gigins e strebels en sias historias cuortas. Pliras da sias ovras ein vegnidas translatadas en lungatgs jasters. Sia ovra publicistica astgass muntar a varga 7000 paginas. E quei tut a pèr cun las obligaziuns da famiglia e clamada da scolast secundar, gl’emprem a Camischolas ed allura 25 onns a Schaffusa. En renconuschientscha „da sia ovra litterara ordvart vasta ed impurtonta ed en undrientscha da ses gronds merets per la promoziun dil lungatg e dalla cultura dils Romontschs“ ei Vic Hendry vegnius undraus 2001 cul Premi grischun da cultura e cun numerusas ulteriuras distincziuns. Per la pressa romontscha – cunzun per la „Gasetta Romontscha“ e „La Quotidiana“ ei il trapassau staus ina veta ora in appreziau ed attaschau collaboratur.
La sepultura dil defunct ha giu liug el stretg ravugl familiar.
Mira: En mem oria

Regurdond Vic Hendry
2022 Arnold Spescha en Litteratura 41/La poesia; pagina 145

Pieder de Putnengia
En nies roman encorsch’ins beinduras gl’intent historic, mo il pli savens ei l’aventura dell’olma, il combat dil Pieder sco carstgaun tuttina surprendents. Ell’arena dil cor ha il bab della Ligia Grischa battiu il grond combat. Quei ha igl autur vuliu, buca mo in Pieder historic, mobein igl um de carn e saung, taccaus vid il suc della tiara. El ha buca copiau in Giachen Hasper Muoth, in Fry, in Camathias e Nay. El ha pilver tschercau novas untgidas e quei ei pilvermo il bi dil roman. El lai batter il Pieder il viv combat de pader, ina veritabla lutga denter Diu e demuni; el lai veser e sentir il lectur las difficultads dil claustral, difficultads humanas el ver senn dil plaid, las greflas della luschezia ed ambiziun. — L’ura veritabla digl empruament, e quei mument ei la culminaziun dil roman, e quei combat e quella lutga surventschida renda a nus il Pieder de Pultengia simpatics e cars.

In’ovra immensa e multifara
Era sche Vic Hendry ha astgau haver ina liunga veta ed ina sanadad da fier, sco quei ch’el scheva, eis ei strusch da capir, con ch’el ha scret. Igl ei in’ovra immen- sa che cumpeglia varga 6000 paginas stampadas. Ella tonscha naven dalla skiz- za e dil raquent cuort tochen al roman, naven dallas praulas tochen ad ovras historicas, ella cuntegn diaris, in’autobiografia e biografias sur dad auters, ella ensiara texts biblics e socio-culturals. El ha scret pil radio, per cudischs da scola e numerusas contribuziuns per calenders e periodicas. E buca d’emblidar sia lirica, sias translaziuns, sias columnas e sias ulteriuras contribuziuns schurna- listicas. Entginas da sias ovras ein era vegnidas translatadas en tudestg ed han contonschiu aschia in publicum ordvart igl intschess romontsch.
Arnold Spescha 2022

Gratulaziun ad in zun activ scribent romontsch:
Pils sissontatschun
Vic Hendry va els 65

(gc) Buca da crer, mo Vic Hendry, igl attaschau Tuatschin a Schaffusa ei ius quels dis els 65. Jeu quetel sco sch’ei fuss stau ier che la GR veva gratulau ad el sils 60. Ella ni sa ni astga tralaschar d’admetter era quella gada auguris cordials, pertgei il giubilar ei in da ses pli fidai correspondents e defensurs.

In messadi clar ed aviert
Igl ei era il mument da dir a Vic Hendry – ed a tuts scribents che contribueschan alla pressa romontscha – in sincer Dieus paghi. Sco fins observaders dalla scena actuala han els adina zatgei da dir alla publicitad – e pil solit eisi essenzial. Scribents, poets e schurnalists scrivan tuttavia buca per passatemps, mobein biaronz perquei che lur vocaziun sforza els dad accumpignar la veta cun plema critica, ludond quei ch’ei da renconuscher, mo era tuccond silla marscha, sch’ei fa da basegns. Era en nos dis, nua che tuts vulan haver raschun – e biars survegnan era cun repeter ed insister – duvrein nus tuttina aunc directivas claras per vegnir ord il labirint circumdont.
Gest en quei grau ha miu amitg attaschau, Vic Hendry, nuota fatg guoter u l’untgida sco norma. El ha – tuttavia buca puppergnaus dil destin – adina puspei tangau, oravontut en sias numerusas davosas ovras problems smacconts da nos dis, quei senza ir entuorn la buglia. Mo el ei nuota secuntentaus mo cun smaccar ora lezzas biergnas, anzi ha era adina puspei schau penetrar radis da speronza, motivs per vegnir sinse e direger la egliada ensiviars.
Vic Hendry ei per mei il scribent dil messadi direct, per tgi che vul udir, senza denton sfurzar a dies era mo ina buccadina da sia tenuta e concepziun (ch’ein positivas). E per exprimer ses profunds sentiments drova el in agen lungatg, romontschs trasatras, mo buca adina levs per tuts. Sco jeu enconuschel Vic Hendry: El sa buca far auter – e duei era gnanc empruar! Pertgei nus enconuschein el – sco scribent – mo sut quella tipica nodacasa. El damonda bia da sesez – e consequentamein era dils auters. Jeu stemel nundetg quella verdad nunfrisada, quei scriver tut agradora, era sch’ei tucca beinduras sil viv. Sia intenziun vul adina bein. Ed en quei grau ei Vic Hendry in exempel per biars che tschontschan e scrivan massa, mo dian tuttina nuot, vulend far mal a negin. A lezz’uisa sligian ins buca ils problems da nos dis.

Serasontga en activitad
65 onns – in tierm impurtont ella veta. Il temps da pensiun arriva. Per Vic Hendry munta quei prender comiau dalla scola. Dapi in quart tschentaner ha el mess a disposiziun sias forzas alla scola reala dil marcau da Schaffusa (avon el Grischun). In liung temps che ha purtau bia midadas en divers graus, schanegiond negin, era buca Vic Hendry. El sa denton far ventschidas ella satisfacziun d’haver prestau il meglier pusseivel, adina sustenius d’ina buna consorta plein capientscha.
Per Vic Hendry daventa sia 2. clamada (forsa eisi era l’emprema) – quella dil scribent, aschia sperein nus cun bia auters – ussa l’activitad per propi. Partend da quei che il giubilar ha schenghiau a nus Romontschs sil camp litterar – mo l’enumeraziun ei impressiunonta – savein nus s’imaginar con che ha da resortir dalla tiarza etappa d’ina veta aschi activa. Temps dat ei ussa avunda per tgirar contacts, per recaltgar, «luvrar si» e dilucidar novas apparenzas da nossa veta, societad, civilisaziun e cultura, oravontut en tiara romontscha. Entupond il bien amitg dacuort a Savognin duront la Scuntrada, vai jeu giu l’impressiun che Vic Hendry seigi cumpleinamein en arma. Sia arma ei il plaid scret, in dun exprimiu ch’ha mess dallas gadas en moviment sia plema. Vic Hendry drova quella occupaziun. El ha in grond cumin da lecturs ch’ei restaus fideivels e spetga vinavon.
Tscheu e leu po el ver muentau in u l’auter. Beinduras ei il resun forsa staus auters ch’il clom. Quei era – ed ei per cletg – meina stau manegiau sco in segn da desister. Anzi: Saver ch’ins ha detg e scret enzatgei, saver ch’ins ha aunc adina da dir (e munta) enzatgei, saver ch’ins ei adina staus acceptaus, – ni renviaus – quei tut ei raschun pli che sufficienta da gie far vinavon. Mo il curaschus sefiera oz ella publicitad, s’expona, prendend en cumpra tutta resca. E per saldo ein las grondas stentas buca stadas vanas. Renconuschientschas meritadas suttastrehan quei.
Cun la professiun ei Vic Hendry ussa a fin, denton maina cun la missiun da scribent engaschau. Quei sincereschel jeu publicamein al bien amitg che para forsa beinduras dad esser empau staunchels. Igl ei bien per el e per nus ch’el fetschi vinavon da scribent. Il giavisch il pli sincer che nus lessen metter silla meisa culs duns e gratulaziuns per ses 65. Bien engraziament per tut – ed aunc ina liunga e buna continuaziun!

GR 23-08-1985